Cyfraniad Llywodraeth Cynulliad Cymru
at Ymchwiliad y Pwyllgor Busnes a Menter i gyflymder band eang
1. Mae Llywodraeth Cynulliad Cymru'n cydnabod
ei bod yn bwysig i fusnesau a dinasyddion ledled Cymru fod modd
iddynt gael gwasanaethau band eang fforddiadwy a diogel. Yr her
yw sicrhau bod y seilwaith cyfathrebu'n galluogi i fusnesau a
dinasyddion gael y gwasanaethau angenrheidiol ble bynnag y maent.
Mae'n hanfodol felly bod y llywodraeth, y rheolydd a'r diwydiant
yn mynd i'r afael â'r her hon ac felly'n meithrin economi
ffyniannus yng Nghymru.
2. I'r perwyl hwn, mae Llywodraeth y Cynulliad
yn y gorffennol wedi cydweithio â'r diwydiant telathrebu
a'r rheolydd cyfathrebu, Ofcom, i rannu gwybodaeth am faterion
sy'n ymwneud â'r seilwaith cyfathrebu, deall y rhwystrau
rhag buddsoddi, gan gynnwys materion rheoleiddio, cynllunio, ac
economaidd, a llywio polisïau yn y maes hwn yn y dyfodol.
3. Yn 2002, lansiodd Llywodraeth y Cynulliad
raglen o weithgareddau i drawsnewid y gwasanaethau band eang sydd
ar gael ledled Cymru a'r niferoedd sydd mewn sefyllfa i fanteisio
ar y gwasanaethau hynny. Roedd cymysgedd o weithgareddau'n ymwneud
â chyflenwi a galw yn seiliedig ar reolau ac arfer gorau'r
Comisiwn Ewropeaidd yn rhan o'r rhaglen hon. Yr egwyddor y tu
ôl i hyn oedd na fyddai'r Llywodraeth ond yn ymyrryd pan
yr oedd yn angenrheidiol neu'n briodol, ac y byddai'n gwneud hyn
o safbwynt technoleg ac mewn modd diduedd.
4. Erbyn mis Gorffennaf 2007, roedd Llywodraeth
y Cynulliad wedi cymryd camau i sicrhau bod pob cyfnewidfa ffôn
yng Nghymru yn addas ar gyfer gwasanaethau band eang DSL; gan
ei gwneud yn bosibl i 7,500 o safleoedd eraill gael defnyddio
band eang. Mae'r camau hyn wedi bod yn gadarnhaol iawn ac mae
wedi arwain at gynnydd sylweddol yn nifer y cwsmeriaid sydd wedi
ymuno â gwasanaeth band eang ers y dyddiad hwn.
5. Er gwaethaf yr ymdrechion hyn, mae rhai
safleoedd yn parhau i'w chael yn anodd cael gwasanaethau band
eang. Mae'r cynllun Cymorth Band Eang Arloesol Rhanbarthol yn
canolbwyntio ar ddod o hyd i ateb i'r ardaloedd hyn o ran cael
gwasanaethau band eang. Cyhoeddwyd ym mis Rhagfyr 2008 y
byddai'r prosiect yn mynd i'r afael â sawl clwstwr yn Sir
Benfro, Ceredigion, Sir Gaerfyrddin a Chonwy sy'n fannau gwan
ar gyfer derbyn band eang. Cwblhawyd y gwaith hwn ym mis Awst
2009, ac mae gwaith wedi dechrau i bennu'r ardaloedd nesaf i fuddsoddi
ynddynt.
6. Mae Llywodraeth y Cynulliad hefyd wedi
cymryd camau i annog twf economaidd a mentergarwch yn y Gogledd
drwy ei gwneud yn haws i ddefnyddio seilwaith cyfathrebu cystadleuol
y rhanbarth drwy'r prosiect FibreSpeed. Mae'r fenter hon ar y
cyd rhwng Llywodraeth y Cynulliad, Cronfeydd Datblygu Rhanbarthol
Ewrop a Geo Networks Ltd yn cynrychioli buddsoddiad o £30 miliwn
dros 15 mlynedd. Mae'r rhwydwaith newydd yn creu marchnad
fanwerthu gystadleuol i ddarparwyr gwasanaeth sydd bellach yn
gallu gwerthu ystod amrywiol o wasanaethau llais a data (sydd
wedi'u meincnodi yn erbyn Llundain a de-ddwyrain Lloegr), yn y
rhanbarth. Mae'r dull agored hwn o gyflawni'r prosiect wedi'i
gydnabod gan Ofcom a Llywodraeth y DU fel dull i'w efelychu wrth
ariannu ymyraethau band eang drwy gyllid cyhoeddus. Cyfeiriodd
y Comisiwn Ewropeaidd at y prosiect mewn ymgynghoriad diweddar
ar ddefnyddio rheolau cymorth gwladwriaethol yng nghyd-destun
rhwydweithiau band eang sy'n derbyn arian cyhoeddus.
7. Yn ogystal â hynny, mae camau'n
cael eu cymryd ar hyn o bryd i drawsnewid mynediad at wasanaethau
band eang ar draws y sector cyhoeddus yng Nghymru drwy brosiect
Rhwydwaith Prosiect Cydgasglu Band Eang y Sector Cyhoeddus (PSBA).
Mae safleoedd y sector cyhoeddus yn cysylltu â'r rhwydwaith
drwy gylchedau ffibr neu gopr o wahanol led band sy'n cynnwys
gwahanol broffiliau diogelwch gan ddibynnu ar ofynion busnes pob
safle. Mae dros 850 o safleoedd ar y rhwydwaith ar hyn o
bryd, a chaiff safleoedd newydd eu hychwanegu bob dydd. O ganlyniad
i PSBA, gall gweithwyr yn y sector cyhoeddus o sefydliadau sy'n
cymryd rhan fanteisio, yn unol â gofynion busnes eu sefydliad,
ar wasanaethau llais, fideo a data yn rhatach ac yn ddiogelach
nag oedd yn bosibl yn y gorffennol.
8. Ochr yn ochr â'r camau hyn, mae
Llywodraeth y Cynulliad wedi chwarae rhan weithredol yn nhrafodaeth
y DU ynghylch defnyddio band eang y genhedlaeth nesaf. Drwy atebion
i ymgynghoriadau Ofcom a thrwy drafodaethau gyda gweinyddiaethau
datganoledig eraill, Llywodraeth y DU a'r diwydiant cyfathrebu,
mae Llywodraeth y Cynulliad wedi gofyn am drafodaeth agored ynghylch
cyflwyno rhwymedigaeth gwasanaeth gyffredinol sy'n ymwneud â
band eang. Ym marn Llywodraeth y Cynulliad, dylid cyflwyno a rhoi'r
rhwymedigaeth gwasanaeth gyffredinol ar gyfer band eang ar waith
mewn modd a fydd yn annog ac yn ysgogi buddsoddiad mewn gwasanaethau
band eang cyflymach y tu hwnt i'r ôl troed naturiol a arweinir
gan y farchnad sy'n gysylltiedig yn draddodiadol â chyflwyno
gwasanaethau cyfathrebu.
9. O ganlyniad i Brydain Ddigidol, caiff
corff newydd, Gr?p Dylunio a Chaffael Cenedlaethol y DU, ei sefydlu
ym mis Hydref 2009, i gadw llygad ar y broses o gaffael cyflenwyr
er mwyn sicrhau gwireddu'r Rhwymedigaeth Gwasanaeth Gyffredinol
o 2Mbps ar draws y DU erbyn 2012. Bydd Llywodraeth y Cynulliad
yn cyfrannu'n uniongyrchol at lywodraethu'r corff newydd hwn ac
yn sicrhau y caiff yr wybodaeth a'r profiad helaeth sydd wedi
cael eu meithrin ers 2002 o ran mynd i'r afael â materion
band eang yng Nghymru eu defnyddio i hwyluso'r broses o ddarparu
gwasanaethau band eang cyflymach ar draws y DU. Rhagwelir y bydd
yr wybodaeth a'r profiad hyn yn galluogi Cymru i fod ymhlith y
cyntaf i elwa ar y Rhwymedigaeth Gwasanaeth Gyffredinol.
22 September 2009
| 
